Η Γνώση Γραφής και Ανάγνωσης και η Σχολική Εκπαίδευση

Επί αιώνες, η παράδοση του εγγραμματισμού και της εκπαίδευσης στη Δύση περιοριζόταν κυρίως στα παιδιά των εκλεκτών ολίγων. Χρειάστηκε να φτάσουμε στο 19ο αιώνα για ν' αρχίσουν τα κράτη, ανταποκρινόμενα στη Βιομηχανική Επανάσταση, να θεσμοθετούν την υποχρεωτική εκπαίδευση και ν' αγωνίζονται για τον αλφαβητισμό των μαζών. Η εξάπλωση της σχολικής εκπαίδευσης τους τελευταίους δύο αιώνες δημιούργησε μια ξεχωριστή σειρά κοινωνικών προβλημάτων, με σημαντικές συνέπειες για την ανάπτυξη των παιδιών. Πριν από διακόσια χρόνια, όταν τα προγράμματα αλφαβητισμού των μαζών βρίσκονταν ακόμη στα σπάργανα, υπήρχαν δύο είδη εκπαίδευσης. Η «ανώτερη εκπαίδευση», η οποία απευθυνόταν στους λίγους εκλεκτούς και περιλάμβανε κάποια γνώση της κλασικής λογοτεχνίας και βασικά στοιχεία γεωμετρίας και άλγεβρας. Προσλάμβαναν ένα δάσκαλο, για να φροντίσει ν' αποκτήσουν τα παιδιά των πλουσίων ένα βαθμό μάθησης ανάλογο με την κοινωνική τους θέση. Αυτά τα παιδιά είχαν αποκλειστική προσοχή και όλες τις εξηγήσεις που μπορούσε να τους παρέχει ο δάσκαλος. Η «μαζική εκπαίδευση», που απευθυνόταν στη μεγάλη πλειοψηφία των παιδιών, ήταν εντελώς διαφορετική. Τους έδινε τη δυνατότητα να απαγγέλουν αποσπάσματα από ένα θρησκευτικό κείμενο, όπως η βίβλος ή το Κοράνι, να γράφουν απλά μηνύματα και να κάνουν απλούς υπολογισμούς. Η διδασκαλία των μαζών δεν στόχευε να τους παρέχει μια γενική μόρφωση, όπως αντιλαμβανόμαστε σήμερα τον όρο. Όταν οι δάσκαλοι είχαν απέναντί τους είκοσι, σαράντα ή περισσότερους μαθητές αντί για έναν ή δύο, η διδασκαλία βασιζόταν κυρίως στην άσκηση και στην πρακτική σε συνδυασμό με την προφορική μίμηση αυτών που έλεγε ο δάσκαλος. Σήμερα, πολλές κοινωνίες αναμένουν απ' όλα τα παιδιά να φτάσουν σε ένα επίπεδο εκπαίδευσης που κάποτε προοριζόταν μόνο για τους ολίγους, αλλά αναμένεται επίσης να μορφώνονται σε μεγάλες τάξεις όπου δέχονται λίγη, αν όχι καθόλου, ατομική προσοχή. Ακόμη και αυτή η σύντομη ιστορική αναδρομή υποδεικνύει δύο λόγους για τους οποίους το έργο των σύγχρονων παιδιών είναι πολύ πιο δύσκολο από το έργο των αρχαίων προκατόχων τους στη Μέση Ανατολή ή των παιδιών των πλουσίων, τον προηγούμενο αιώνα. Πρώτον, από τότε που εμφανίστηκε ο εγγραμματισμός, εδώ και 6000 χρόνια, οι επιστημονικές και τεχνολογικές γνώσεις αυξήθηκαν γρήγορα προσθέτοντας πολλά στα μαθήματα που απαιτείται να μάθουν τα παιδιά ως «βασικά». Δεύτερον, η κοινωνική οργάνωση της διδασκαλίας δεν κατάφερε να συμβαδίσει με την εντυπωσιακή αύξηση του όγκου των γνώσεων που αναμένονται ν' αποκτήσουν τα παιδιά. Σε πολύ μεγάλο βαθμό, οι δάσκαλοι και τα παιδιά στη σύγχρονη εποχή καλούνται να πραγματοποιήσουν πολύ περισσότερα με λιγότερα μέσα.